Vreemdelingen

bron: NOV (www.nov.nl)

De meeste vreemdelingen mogen vrijwilligerswerk doen in Nederland. Alleen personen die een eerste procedure voor een verblijfsvergunning regulier afwachten, en geen asielzoeker zijn, mogen geen vrijwilligerswerk doen. Alle andere vreemdelingen die rechtmatig in Nederland verblijven in de zin van artikel 8 van de Vreemdelingenwet 2000 mogen wel vrijwilligerswerk doen.

Er zijn twee belangrijke kanttekeningen bij deze algemene uitspraak te plaatsen: Bij vreemdelingen die geen asielzoeker zijn maakt het niet uit of zij betaald of onbetaald werk willen gaan doen. Zij moeten aan dezelfde voorwaarden voldoen. Ook wanneer zij legaal in Nederland zijn, bijvoorbeeld omdat zij geen visa nodig hebben bij een verblijf korter dan 90 dagen, of omdat zij binnengekomen zijn op een toeristenvisa, mogen zij niet zomaar vrijwilligerswerk gaan doen.

In feite zijn er drie categorieen vreemdelingen te onderscheiden: naast asielzoekers zijn dit zij die vrije toegang tot de arbeidsmarkt hebben en zonder een tewerkstellingsvergunning (TWV) in Nederland mogen werken. En zij die geen vrije toegang hebben en daarom wel een TWV moeten aanvragen.

Wel of niet een TWV

Niet-Nederlanders die vrijwilligerswerk willen doen zijn in twee groepen in te delen:

  1. De eerste groep bestaat uit niet-Nederlanders die zonder een tewerkstellingsvergunning in Nederland mogen werken. Voor hen gelden in het kader van vrijwilligerswerk dezelfde voorwaarden als voor Nederlanders. In principe zijn dit burgers uit de EER Europese Economische Ruimte (alle EU-landen plus Liechtenstein, Noorwegen en IJsland), en Zwitserland. Er geldt tot  tot 1 juli 2018 nog een uitzondering voor mensen uit Kroatië. Zij moeten een TWV aanvragen.
  2. De tweede groep zijn niet Nederlanders  die geen vrije toegang tot de arbeidsmarkt hebben. Indien zij vrijwilligerswerk willen doen, moeten zij zelf of de ‘werkgever’ een tewerkstellingsvergunning (TWV) aanvragen bij het UWV  en/of een gecombineerde vergunning voor verblijf en arbeid (GVVA) aanvragen bij de IND. Het gaat hier om burgers van buiten de EER, een TWV moet aangevraagd worden voor een periode korter dan 3 maanden. Voor een periode van langer dan 3 maanden is de GVVA noodzakelijk.
    NB: UWV en IND bieden deze informatie helaas alleen in het Nederlands aan. Klachten hierover kun je aan de desbetreffende instantie richten.

Een voorbeeld

Een Canadees is korter dan drie maanden in Nederland. Hij hoeft daarvoor geen visa aan te vragen en is legaal in Nederland. Wanneer hij zich bij de vrijwilligerscentale Amsterdam meldt omdat het hem leuk lijkt om een paar weken vrijwilligerswerk te gaan doen, blijkt dat niet zomaar te kunnen. Hij valt onder de tweede categorie vreemdelingen. Canada valt niet binnen de EER, en hij zou dus een tewerkstellingsvergunning moeten aanvragen

Asielzoekers

Asielzoekers mogen vrijwilligerswerk doen. Hiervoor is geen tewerkstellingsvergunning (TWV) vereist. Wel toetst het Uitvoeringsinstituut Werknemersverzekeringen (UWV) of er sprake is van vrijwilligerswerk. De organisatie waarvoor de asielzoeker vrijwilligerswerk gaat doen, vraagt daarom een vrijwilligersverklaring aan bij het UWV. Het UWV toetst of het vrijwilligerswerk aan de hieronder opgenoemde voorwaarden voldoet. Is dat het geval, dan geeft UWV de vrijwilligersverklaring af aan de organisatie. Een organisatie hoeft niet opnieuw een vrijwilligersverklaring aan te vragen als meer asielzoekers hetzelfde vrijwilligerswerk gaan doen. 

De eisen van het UWV aan vrijwilligerswerk zijn:

  • Het werk is meestal onbetaald;
  • De organisatie heeft geen winstoogmerk;
  • Het werk is goed voor de samenleving. Bijvoorbeeld werk in een buurtcentrum, of wandelen met ouderen.

Als een asielzoeker eenmaal een verblijfsvergunning heeft, is er geen vrijwilligersverklaring meer nodig om vrijwilligerswerk te mogen doen. Op zijn verblijfsvergunning staat dan ‘arbeid vrij toegestaan, geen twv vereist’.

Laat een organisatie asielzoekers vrijwilligerswerk doen zonder vrijwilligersverklaring van het UWV? Dan is er sprake van overtreding van de Wet arbeid vreemdelingen. De organisatie kan dan een boete krijgen.

Interessante publicaties over vrijwilligerswerk en asielzoekers

Over het inzetten van asielzoekers als vrijwilliger zijn verschillende handleidingen & tools verschenen;